গংগাত হ্ৰাস পাইছে পানী! বিশ্ব বতৰ বিজ্ঞান সংস্থাই প্ৰকাশ কৰিছে এক উদ্বেগজনক প্ৰতিবেদন

শতাব্দ ষ্টাফ ৰিপ’ৰ্টাৰ, ৩০ নৱেম্বৰ : যোৱা দুটা দশকত গংগাত পানীৰ মুঠ পৰিমাণ হ্ৰাস পাইছে। কেৱল গংগাই নহয় নদী অৱবাহিকাৰ ভূগৰ্ভস্থ জলস্তৰো যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ শাখা সংগঠন বিশ্ব বতৰ বিজ্ঞান সংস্থাই ২৯ নৱেম্বৰ মঙলবাৰে এই সন্দৰ্ভত এক প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰে। ডব্লিউ এম অ’ই ‘ষ্টেট অৱ গ্ল’বেল ৱাটাৰ ৰিচ’ৰ্চ ২০২১’ শীৰ্ষক প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰিছে যে ২০০২ চনৰ পৰা ২০২১ চনৰ ভিতৰত গংগা নদীৰ পানীৰ পৰিমাণ যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে। গংগা অৱবাহিকাৰ ভূগৰ্ভস্থ পানীও হ্ৰাস পাইছে। কেৱল গংগায়েই নহয়, দক্ষিণ আমেৰিকাৰ পেটাগোনিয়াৰ চাও ফ্ৰান্সিস্কো নদী অৱবাহিকা, সিন্ধু নদীৰ অৱবাহিকা আৰু আমেৰিকাৰ দক্ষিণ-পশ্চিমৰ বিশাল নদী অৱবাহিকাত একেধৰণৰ আৰ্হি দেখা গৈছে। কিন্তু নাইজাৰ নদী অৱবাহিকা আৰু উত্তৰ আমাজন নদী অৱবাহিকাত ইয়াৰ বিপৰীত ছবি দেখা গৈছে। ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি পাইছে।

ডব্লিউ এম অ’ৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি জলবায়ু পৰিৱৰ্তনে পৃথিৱী পৃষ্ঠৰ ব্যৱহাৰযোগ্য জলসম্পদত প্ৰভাৱ পেলাইছে। গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ ফলত হিমবাহ গলি যোৱাৰ ফলত নদীৰ পানীৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি পায় যদিও কিছু সময়ৰ পাছত কমিবলৈ আৰম্ভ কৰে। গলি যোৱা হিমবাহৰ প্ৰভাৱ এতিয়া সিন্ধু অৱবাহিকা আৰু গংগা নদী অৱবাহিকা অঞ্চলত অনুভৱ কৰা হৈছে। হিমবাহৰ বৰফ কমি যোৱাৰ বাবে কিছু সময়ৰ পিছত উত্তৰাখণ্ডৰ দৰে অঞ্চলসমূহ আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হ’ব। আনহাতে, কৃষি আৰু দৈনন্দিন জীৱন-যাপনৰ বাবে ভূগৰ্ভস্থ পানী অত্যধিক নিষ্কাশনৰ বাবে নামনিৰ অঞ্চল অৰ্থাৎ পঞ্জাৱ, উত্তৰ প্ৰদেশৰ দৰে ৰাজ্যসমূহ দ্ৰুতগতিত হ্ৰাস পাইছে। পৰিৱেশ বিজ্ঞানী তথা ভূ-বিজ্ঞান মন্ত্ৰালয়ৰ সম্পাদক এম. ৰাজীৱনে ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ অত্যধিক ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে চৰকাৰে এতিয়াই পদক্ষেপ লোৱা উচিত বুলি প্ৰকাশ কৰিছে। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলস্বৰূপে নদীৰ জলপৃষ্ঠ বৃদ্ধি পাইছে যদিও এই অঞ্চলসমূহৰ উচ্চ উষ্ণতাৰ বাবে পানী দ্ৰুতগতিত বাষ্পলৈ পৰিণত হৈছে। ভৱিষ্যতে ই অধিক গুৰুতৰ হৈ পৰিব পাৰে বুলি দাবী কৰিছে প্ৰতিবেদনত।

মাটিত জমা হোৱা পানীৰ পৰিমাণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ডব্লিউ এম অ’ই এই প্ৰতিবেদন প্ৰস্তুত কৰিছিল। মাটি, ভূগৰ্ভস্থ পানী, বৰফ, উদ্ভিদত জমা হোৱা পানী, নদী আৰু বিলৰ পানীৰ পৰিমাণ বিবেচনা কৰা হয়। খবৰ অনুসৰি পেটাগোনিয়া, উত্তৰ আফ্ৰিকা, মাদাগাস্কাৰ, মধ্য আৰু দক্ষিণ এছিয়াৰ কিছু অংশ, মধ্য দক্ষিণ আমেৰিকা, পাকিস্তান আৰু উত্তৰ ভাৰতত জমা হোৱা পানীৰ পৰিমাণ স্বাভাৱিকতকৈ কম। কিছুমান অঞ্চলত ই স্বাভাৱিকতকৈ বহু কম। আনহাতে আফ্ৰিকাৰ মধ্য অঞ্চল, দক্ষিণ আমেৰিকাৰ উত্তৰ অংশ বিশেষকৈ আমাজন অৱবাহিকা আৰু চীনৰ উত্তৰ অংশত জমা হোৱা পানীৰ পৰিমাণ স্বাভাৱিকতকৈ বহু বেছি। প্ৰতিবেদনত গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ ফলত হিমবাহ গলি যোৱাৰ কাৰণ বুলি উল্লেখ কৰিছে অঞ্চলসমূহত পানীৰ পৰিমাণ অধিক হোৱাৰ কাৰণ। আনহাতে, প্ৰতিবেদনত নদী আৰু ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰক অঞ্চলসমূহত ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ পৰিমাণ কম হোৱাৰ মূল কাৰণ হিচাপে চিনাক্ত কৰা হৈছে।

প্ৰতিবেদনত দাবী কৰা হৈছে যে ২০২১ চনত বিশ্বৰ বহু ঠাইত বৰষুণৰ পৰিমাণ স্বাভাৱিকতকৈ কম আছিল। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে লা নিনা আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন। লা নিনাৰ ফলত বিষুৱীয় প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ পৃষ্ঠৰ উষ্ণতা হ্ৰাস পায়। একে সময়তে লা নিনাই গ্রীষ্মমণ্ডলীয় জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন ঘটায়। ইয়াৰ ফলত বৰষুণৰ তাৰতম্য ঘটে। ক’ৰবাত বৰষুণৰ পৰিমাণ কমি যায়; ক’ৰবাত সাধাৰণতকৈ বেছি বৰষুণ হয়। লা নিনাৰ কাৰণে ভাৰতৰ মহাৰাষ্ট্ৰ, কৰ্ণাটক, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ, কেৰালা, পশ্চিমবংগ আদি ৰাজ্যই প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছে। প্ৰতিবেদন অনুসৰি ২০২১ চনত সমগ্ৰ বিশ্বতে ৪০০ৰো অধিক প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ সংঘটিত হৈছিল। মুঠ ক্ষতিৰ পৰিমাণ ২৫ বিলিয়ন ডলাৰতকৈও অধিক। প্ৰায় ১০ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হয়। ইয়াৰ দ্বাৰা বিশ্বৰ ১০ কোটি লোক আক্ৰান্ত হৈছে।

যোৱা বছৰ বিশ্বৰ গড় উষ্ণতা এক ডিগ্ৰীতকৈ অধিক বৃদ্ধি পাইছে। ২০২১ চনটো অভিলেখৰ সপ্তম উষ্ণ বছৰ হিচাপে চিহ্নিত কৰা হৈছিল। লা নিনাৰ বিপৰীত দিশটো হৈছে এল নিনো। ইয়াৰ ফলত বিষুৱীয় প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওপৰৰ অংশৰ উষ্ণতা বৃদ্ধি পায়। ইয়াৰ ফলত সাধাৰণতকৈ কম বৰষুণ হয়। বানপানী আৰু খৰাং পৰিস্থিতিৰো প্ৰাদুৰ্ভাৱ বেছি। ভাৰতৰ দৰেই এল নিনোৰ প্ৰভাৱে খৰাঙৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰে। আনহাতে, লা নিনা প্ৰভাৱে বৰষুণ বৃদ্ধি কৰে আৰু শীতকাল বেছি দিন টিকি থাকে।

বিশ্ব বতৰ বিজ্ঞান সংস্থাই প্ৰথমবাৰৰ বাবে এনে প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰিছে। ডব্লিউ এম অ’ৰ দাবী যে তেওঁলোকে মূলতঃ নাছাৰ গ্ৰেচ অভিযানৰ পৰা তথ্য সংগ্ৰহ কৰিছে। এই পৰিস্থিতিৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ বিশ্বৰ সকলো দেশতে কি কৰিব লাগে সেই বিষয়েও প্ৰতিবেদনত পৰামৰ্শ দিয়া হৈছে।