0 49
শতাব্দ ষ্টাফ ৰিপ’ৰ্টাৰ, ১৬ জুলাই : কলকাতাই ভাৰতীয় নৌসেনাক ‘মেঘনাদ’ দান কৰিলে। মধুকাবীৰৰ ‘গাৰ্ডেনৰিচ শ্বিপ বিল্ডাৰ’ৰ নিৰ্মিতি এই ‘মেঘনাদ’। বাঙালী কবি মাইকেল মধুসুদন দত্তই ৰাৱণপুত্ৰ তথা সেনাপতি ইন্দ্ৰজিতৰ বিষয়ে ‘মেঘনাদ বধ’ কবিতাত লিখিছিল। কোন আছিল ‘মেঘনাদ’? ডাৱৰৰ আঁৰৰ পৰা যুঁজিছিল যি। তেওঁ ক’ত আছে বিৰোধী সেনাই গমেই পোৱা নাছিল। ডাৱৰৰ আঁৰৰ পৰা তেওঁ শক্তিশেল লক্ষ্মণৰ বুকুত দলিয়াই দিছিল। ভাৰতীয় নৌসেনাৰ ‘মেঘনাদ’ আৰু তেওঁৰ গতিবিধি আধুনিক ৰাদাৰেও ধৰা পেলাব নোৱাৰে। পিছফালৰ পৰা তেওঁ শত্ৰুক আক্ৰমণ কৰিব পাৰে। পোছাকী নাম ‘INS দুনাগিৰি’। ওজন ৬৬০০ টন। গোত্ৰ ‘ফ্ৰিগেট’ (সৰু যুদ্ধ জাহাজ)। প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ এক সূত্ৰৰ মতে, আই এন এছ দুনাগিৰি হৈছে ভাৰতীয় নৌসেনাৰ আটাইতকৈ আধুনিক ‘ষ্টেলথ’ যুদ্ধ জাহাজ। ১৫ জুলাইত কলকাতাৰ হুগলী নৈত মুকলি কৰা হয়। ইয়াৰ লগে লগে ভাৰত আধুনিক অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত আৰু এখোজ আগুৱাই গ’ল। ১৯৭৭ চনৰ পৰা ২০১০ চনলৈ ভাৰতীয় নৌসেনাত আছিল ‘আই এন এছ দুনাগিৰি’ নামৰ এখন যুদ্ধ জাহাজ। ‘লেণ্ডী ফ্ৰিগেট’ শ্ৰেণীৰ যুদ্ধজাহাজখনে যুদ্ধৰ পৰিস্থিতিত উপকূলীয় অঞ্চলত সৈন্য আৰু সামৰিক সঁজুলি অৱতৰণ কৰিবলৈ সক্ষম আছিল। ৩৩ বছৰ সেৱা আগবঢ়োৱাৰ পিছত অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে ফ্ৰিগেটখনে। এইবাৰ গাৰ্ডেনৰিচত নিৰ্মাণ কৰা ‘ষ্টেলথ ফ্ৰিগেট’ৰ নাম সেই দুনাগিৰিৰ নামেৰেই ৰখা হ’ল। এই যুদ্ধজাহাজখন সাগৰৰ গভীৰতালৈ গৈ ‘লুকাই’ থাকিব পাৰে। একে সময়তে শত্ৰুৰ ৰাদাৰ চোৰাংচোৱাগিৰিৰ পৰা হাত সাৰি ই দ্ৰুতভাৱে আক্ৰমণ কৰিব পাৰে। শক্তিশালী ক্ষেপণাস্ত্ৰৰে শত্ৰুৰ জাহাজ বা সমগ্ৰ বন্দৰ ধ্বংস কৰিব পাৰে। যেনেকৈ ‘মেঘনাদ’এ ‘ৰামায়ণ’ত কৰিছিল। কলকাতাৰ ‘গাৰ্ডেনৰিচ শ্বিপ বিল্ডাৰ্ছ এণ্ড ইঞ্জিনিয়াৰ্ছ লিমিটেড’ ভাৰতীয় নৌসেনাৰ ‘ঘৰ’ হিচাপে পৰিচিত। বহু বছৰ ধৰি এই জাহাজ নিৰ্মাণ কাৰখানাত বিভিন্ন ধৰণৰ যুদ্ধ জাহাজ নিৰ্মাণ কৰি আহিছে। সেই তালিকাত শেহতীয়াকৈ সংযোজিত হৈছে ‘ষ্টেলথ’ (ৰাদাৰ চোৰাংচোৰাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ সক্ষম) আই এন এছ দুনাগিৰি। চলিত বৰ্ষৰ মে’ মাহত ভাৰতীয় নৌসেনাৰ হাতত অৰ্পণ কৰা হৈছিল পি-১৭এ (শিবালিক) শ্ৰেণীৰ ‘ষ্টেলথ ফ্ৰিগেট’ আই এন এছ উদয়াগিৰি। ভাৰতীয় নৌসেনাৰ ডিজাইন সঞ্চালকালয়ৰ দ্বাৰা ডিজাইন কৰা এই যুদ্ধ জাহাজখন মুম্বাইৰ মাঝগাঁও ডক য়াৰ্ডে নিৰ্মাণ কৰিছিল। ভাৰতীয় নৌসেনাক আধুনিক যুদ্ধৰ বাবে উপযুক্ত কৰি তোলাৰ পদক্ষেপ ইউ পি এ চৰকাৰৰ দিনত আৰম্ভ হৈছিল। সেই পৰিকল্পনাৰ অংশ হিচাপে পি-১৭এ প্ৰকল্পত মুঠ সাতখন শিৱালিক গোত্ৰৰ ‘ষ্টেলথ ফ্ৰিগেট’ নিৰ্মাণৰ কাম প্ৰায় ডেৰ দশক পূৰ্বে আৰম্ভ হৈছিল। ২০১০ চনত সেই গোষ্ঠীৰ প্ৰথম ফ্ৰিগেট ‘INS Shivalik’ পানীত ওপঙিছিল। ইয়াৰ পিছতে ২০১১ চনত ‘আই এন এছ সাতপুৰা’ আৰু ২০১২ চনত ‘আই এন এছ সহ্যাদ্ৰী’ আহিছিল। ২০১৯ আৰু ২০২০ চনত মুম্বাইৰ মাঝগাঁও ছিপ য়াৰ্ডত নিৰ্মিত দুখন ‘ষ্টেলথ ফ্ৰিগেট’ যুদ্ধ জাহাজ ‘আই এন এছ নীলগিৰি’ আৰু ‘আই এন এছ হিমগিৰি’ আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰা হয়। সেই গোষ্ঠীৰ আটাইতকৈ আধুনিক সংস্কৰণটো গাৰ্ডেনৰাইচে নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইতিমধ্যে ‘কুৱাড’ (ভাৰত, আমেৰিকা, জাপান, অষ্ট্ৰেলিয়া) মিত্ৰজোঁটৰ সৈতে যৌথ নৌসেনাৰ অনুশীলনত শিৱালিকে সফলতাৰে অংশগ্ৰহণ কৰিছে বেইজিং প্ৰধান দক্ষিণ চীন সাগৰত। কেৱল ‘ষ্টেলথ ফ্ৰিগেট’ই নহয়, নৰেন্দ্ৰ মোদী চৰকাৰৰ ‘আত্মনিৰ্ভৰ ভাৰত’ শ্লোগানৰ সময়ত সামগ্ৰিকভাৱে ঘৰুৱা প্ৰতিৰক্ষা উদ্যোগক শক্তিশালী কৰাৰ প্ৰচেষ্টা আৰম্ভ হৈছিল। সেই তালিকাত নৌসেনাও আছে। ২০২৭ চনৰ ভিতৰত ভাৰতীয় নৌসেনাত কমেও ২০০ খন ভিন্ন শ্ৰেণীৰ যুদ্ধ জাহাজ থকাটো কেন্দ্ৰৰ লক্ষ্য আছিল। নতুন যুদ্ধ জাহাজসমূহৰ অধিকাংশই কলকাতা, কোচি, মুম্বাইকে ধৰি দেশৰ বিভিন্ন ডক য়াৰ্ডত নিৰ্মাণ কৰা হ’ব। ঘৰুৱা সামৰিক উৎপাদন খণ্ড বৃদ্ধিৰ বাবে ২০২০ চনত ১০১ বিধ প্ৰতিৰক্ষা সঁজুলি আমদানি কৰাত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ ভিতৰত আছিল নৌসেনাৰ ৰাডাৰ, ‘ছ’নাৰ’ (চাবমেৰিন ট্ৰেকিং ডিভাইচ), পৃষ্ঠৰ পৰা বায়ুলৈ ক্ষেপণাস্ত্ৰ, লঘু পৰিবহণ বিমান আৰু লঘু হেলিকপ্টাৰ। এই তালিকাত আছিল প্ৰশিক্ষণ বিমান আৰু মানৱবিহীন বিমানো।
0 49
