দেশৰ প্ৰগতি আৰু সমৃদ্ধিৰ মূল ভিত্তি হৈছে শিক্ষা। আচলতে এজন সচেতন আৰু শিক্ষিত ব্যক্তিয়ে সমাজখনক আগুৱাই লৈ যায়। সেই দেশৰ শিক্ষাৰ হাৰৰ লগতো দেশৰ উন্নয়নৰ সম্পৰ্ক আছে। যিয়ে সামগ্ৰিকভাৱে সমাজ আৰু সংস্কৃতিক আগুৱাই নিয়াত সহায় কৰে। যাৰ বাবে দেশৰ প্ৰতিজন ব্যক্তিক শিক্ষিত হোৱাৰ প্ৰয়োজন। আচলতে দেশৰ সামগ্ৰিক উন্নয়নৰ বাবে প্ৰতিজন নাগৰিকৰ বাবে সমানে শিক্ষিত হোৱাটোও সমানেই গুৰুত্বপূৰ্ণ। কাৰণ দেশৰ উন্নয়নৰ বাবে সকলো নাগৰিকে শিক্ষা সম্প্ৰসাৰণ কৰিব লাগে। আজিৰ যুগত মানুহ শিক্ষাৰ প্ৰতি অধিক সচেতন। বিদ্যালয়-মহাবিদ্যালয়ৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যাও বৃদ্ধি পালে। সকলো অভিভাৱকে নিজৰ সন্তানক নিজৰ সাধ্য অনুসৰি শিক্ষিত কৰিব বিচাৰে। মন কৰিবলগীয়া যে ভাৰত চৰকাৰে শেহতীয়াকৈ নিজৰ নাগৰিকৰ শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট বিনিয়োগ কৰিছে। ২০২২ চনত দেশৰ শিক্ষাৰ বাবে অতিৰিক্ত ১১,০৫৪ কোটি টকা আবণ্টন দিয়া হৈছিল, যাৰ ফলত মুঠ বাজেট ১,০৪,২৭৮ কোটি টকা হৈছে। শিক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ সূত্ৰ অনুসৰি চৰকাৰে শিক্ষা খণ্ডত অধিক বিনিয়োগ কৰিবলৈ ওলাইছে। আনহাতে, শেহতীয়া লোকপিয়লৰ তথ্যৰ ভিত্তিত ভাৰতত সামগ্ৰিকভাৱে সাক্ষৰতাৰ হাৰ ৭৭%, আনহাতে পুৰুষৰ সাক্ষৰতাৰ হাৰ ৮৪.৪০% আৰু মহিলাৰ সাক্ষৰতাৰ হাৰ ৭১.৫০%। কিন্তু ভাৰতৰ ৰাজ্যসমূহৰ মাজত সাক্ষৰতাৰ হাৰৰ যথেষ্ট পাৰ্থক্য দেখা যায়। ২০২৩ চনত ভাৰতৰ শীৰ্ষৰ ১০ খন ৰাজ্যৰ শিক্ষাৰ হাৰ অনুসৰি ৰেংকিং এনেধৰণৰ
কেৰালা
ভাৰতৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক শিক্ষিত ৰাজ্য কেৰালা। এইবাৰো কেৰালালৈ আহিছে সৰ্বাধিক শিক্ষিত ৰাজ্যৰ খিতাপ। দক্ষিণ ভাৰতৰ এই ৰাজ্যখনৰ মুঠ শিক্ষাৰ হাৰ ৯৪ শতাংশ। আনহাতে পুৰুষৰ সংখ্যা ৯৬.১১% আৰু মহিলাৰ সংখ্যা ৯২.০৭%।
লাক্ষাদ্বীপ
ভাৰতৰ শিক্ষাৰ হাৰত দ্বিতীয় স্থান লাভ কৰিছে লাক্ষাদ্বীপে। ৰাজ্যখনত শিক্ষাৰ হাৰ ৯১.৮৫ শতাংশ। এই ক্ষেত্ৰত পুৰুষ আৰু মহিলাৰ শিক্ষাৰ হাৰৰ মাজত পাৰ্থক্য দেখা যায়। পুৰুষৰ শিক্ষাৰ হাৰ ৯৫.৫৬ শতাংশ আৰু মহিলাৰ শিক্ষাৰ হাৰ ৮৭.৯৫ শতাংশ।
মিজোৰাম
মিজেৰামত ৯১.৩৩ শতাংশ লোক সাক্ষৰ। ইয়াৰে ৯৩.৩৫% পুৰুষ আৰু ৮৯.২৭% মহিলা সাক্ষৰ।
গোৱা
শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত গোৱাই দেশৰ ভিতৰতে চতুৰ্থ স্থানত আছে। আকাৰত সৰু হ’লেও এই ৰাজ্যৰ শিক্ষা বেয়া নহয়। ৰাজ্যখনৰ সামগ্ৰিক শিক্ষাৰ হাৰ ৮৮.৭ শতাংশ। য’ত ৯২.৬৫ শতাংশ পুৰুষ আৰু ৮৪.৬৬ শতাংশ মহিলা সাক্ষৰ।
ত্ৰিপুৰা
ত্ৰিপুৰাত মুঠ জনসংখ্যাৰ ৮৭.২২ শতাংশই শিক্ষিত। ইয়াৰে পুৰুষৰ শিক্ষাৰ হাৰ ৯১.৫৩% আৰু আনহাতে মহিলাৰ শিক্ষাৰ হাৰ ৮২.৭৩%।
দমন আৰু দিউ
দেশৰ শিক্ষাৰ হাৰত পঞ্চম স্থানত আছে দমন আৰু দিউ। দমন আৰু দিউত ৮৭.১ শতাংশ লোক সাক্ষৰ। য’ত পুৰুষ ৯১.৫৪% সাক্ষৰ আৰু মহিলাৰ শিক্ষাৰ হাৰ ৭৯.৫৫ শতাংশ।
আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ
মুঠ জনসংখ্যাৰ ৮৬.৬৩ শতাংশ আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জত শিক্ষিত। ইয়াৰে ৯০.২৭ শতাংশ পুৰুষ আৰু ৮২.৪৩ শতাংশ মহিলা সাক্ষৰ।
দিল্লী
ৰাজধানী দিল্লীত শিক্ষাৰ হাৰ ৮৬.২১ শতাংশ। দিল্লীত ৯০.৯৪% পুৰুষ আৰু ৮০.৭৬% মহিলা সাক্ষৰ।
চণ্ডীগড়
চণ্ডীগড়ৰ মুঠ শিক্ষাৰ হাৰ ৮৬.০৫ শতাংশ। ইয়াৰে ৮৯.৯৯ শতাংশ পুৰুষ আৰু ৮১.১৯ শতাংশ মহিলা সাক্ষৰ।
পুডুচেৰী
ভাৰতৰ শিক্ষাৰ হাৰৰ ফালৰ পৰা পুডুচেৰীৰ স্থান দশম। কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ মুঠ শিক্ষাৰ হাৰ ৮৫.৮৫ শতাংশ। য’ত পুৰুষ ৯১.২৬% আৰু মহিলা ৮০.৬৭%।
উল্লেখ্য যে ভাৰতৰ সৰ্বাধিক শিক্ষিত ৰাজ্যৰ শীৰ্ষ দহখন ৰাজ্যৰ ভিতৰত অসম নাই।
(শতাব্দ সম্পাদনা গোট)
