শতাব্দ ষ্টাফ ৰিপ’ৰ্টাৰ, ১৩ ছেপ্টেম্বৰ : মহাজাগতিক নক্ষত্ৰীয় বিস্ফোৰণৰ বিষয়ে জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে অধ্যয়ন কৰি আছে। জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীৰ এটা দলে এতিয়া এটা তৰাৰ মৃত্যুৰ সময়সীমা নিৰ্ণয় কৰি আছে। জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে ইয়াৰ বিশ্লেষণ আৰম্ভ কৰিছে। পৃথিৱীৰ পৰা ১ লাখ ৬০ হাজাৰ আলোকবৰ্ষ দূৰত থকা এখন সৰু তাৰকাৰাজ্যক জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে নিৰীক্ষণ কৰি আছে।
* বামন তৰা ধ্বংস আৰু ছুপাৰন’ভা উৎপত্তি
জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে সৰু তাৰকাৰাজ্যখনৰ মেগেলানিক ক্লাউডত থকা ছুপাৰন’ভা SNR 0519ৰ অৱশিষ্ট বিশ্লেষণ কৰিছে। বগা বামন তৰাৰ বিস্ফোৰণত এই ছুপাৰন’ভাবোৰ সৃষ্টি হৈছিল। সংগী তৰা বা বগা বামন তৰাৰ সৈতে সংঘৰ্ষত তাপ পাৰমাণৱিক বিস্ফোৰণ ঘটে। ফলত বামন তৰাটো ধ্বংস হৈ গৈছিল।
* তাৰকাৰাজ্যৰ দূৰত্ব জুখিব পাৰি
তাপপাৰমাণৱিক বিস্ফোৰণক ভালদৰে বুজিবলৈ এনে বিশ্লেষণ কৰা হয়। কোটি কোটি আলোকবৰ্ষৰ মাজেৰে তাৰকাৰাজ্যৰ দূৰত্ব জোখাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। SNR 0519 তৰাটো কিমান দিনৰ আগতে বিস্ফোৰণ হৈছিল সেই কথা বুজিবলৈ আৰু ছুপাৰন’ভাৰ পৰিৱেশ বিশ্লেষণ কৰিবলৈ কেইবাটাও টেলিস্কোপ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। টেলিস্কোপৰ পৰা পোৱা অপটিকেল ডাটা ব্যৱহাৰ কৰি জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে নাছাৰ চন্দ্ৰ এক্স-ৰে মানৱ নিৰীক্ষণ কেন্দ্ৰৰ এক্স-ৰে তথ্য আৰু নাছাৰ হাবল স্পেচ টেলিস্কোপৰ আলোকীয় তথ্য ব্যৱহাৰ কৰি স্পিটজাৰ স্পেচ টেলিস্কোপৰ সকলো পৰ্যবেক্ষণমূলক তথ্য একত্ৰিত কৰিছিল। সংমিশ্ৰিত ছবিখনত কম, মধ্যমীয়া আৰু উচ্চ শক্তি দেখুওৱা হৈছে, যিবোৰ ক্ৰমে সেউজীয়া, নীলা আৰু বেঙুনীয়া ৰঙত দেখা যায়। ইয়াৰে কিছুমান ৰং বগাও দেখা যায়।
* প্ৰায় ৬৭০ বছৰ আগতে পোহৰ হৈছিল পৃথিৱী
গৱেষক দলটোৱে ২০১০, ২০১১, আৰু ২০২০ চনত হাবল স্পেচ টেলিস্কোপে লোৱা ছবিসমূহ বিশ্লেষণ কৰি বিস্ফোৰণৰ পৰা বিস্ফোৰণৰ তৰংগলৈ পদাৰ্থৰ গতিবিধি জুখিছিল। তেওঁলোকে জানে যে এই গতিবেগ ৯০ লাখ কিলোমিটাৰ প্ৰতি ঘণ্টাত জুখিব পাৰি। যদি সেই গতিবেগ আনুমানিক গতিৰ ওপৰৰ মূৰৰ ফালে হয়, তেন্তে জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে নিৰ্ণয় কৰিলে যে বিস্ফোৰণৰ পৰা পোহৰ প্ৰায় ৬৭০ বছৰ আগতে পৃথিৱীত উপনীত হৈছিল। ৬৭০ বছৰ পূৰ্বে সংঘটিত হৈছিল এই বিস্ফোৰণ। নাছাই লগতে কয় যে জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে অৱশিষ্টৰ এক্স-ৰেত আটাইতকৈ উজ্জ্বল অঞ্চল বিচাৰি পাইছে। য’ত আটাইতকৈ লেহেমীয়া গতিশীল পদাৰ্থ থাকে আৰু আটাইতকৈ দ্ৰুতগতিত গতিশীল পদাৰ্থৰ সৈতে কোনো এক্স-ৰে নিৰ্গমন নহয়। জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে তেওঁলোকৰ তথ্য প্ৰকাশ কৰিছে দ্য এষ্ট্ৰ’ফিজিকেল জাৰ্নেলৰ আগষ্ট সংখ্যাত। জাৰ্নেলখনত লিখিছে যে বিস্ফোৰণৰ ঢৌটোৱে অৱশিষ্টখিনিৰ চাৰিওফালে ঘন গেছত খুন্দা মৰাৰ ফলত ইয়াৰ যাত্ৰাৰ সময় লেহেমীয়া হৈ পৰে। গৱেষক দলটোৱে বৰ্তমান হাবলৰ সৈতে মিলি এক্সট্ৰাপলেটেড পৰ্যবেক্ষণসমূহৰ ব্যৱহাৰ কৰি আছে।
