আকাশত দেখা যাব বিৰল ‘ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুন’

মাজত মাত্ৰ এটা দিন। আকাশত জিলিকা এক বিৰল চন্দ্ৰৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে মহাকাশচাৰীসকল। ষ্টাৰগেজাৰৰ বাবে বিৰল ‘ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুন’ আহি আছে তৰাৰে ভৰা আকাশত পোহৰ বিয়পাই দিবলৈ। যিটো মহাকাশত সাধাৰণ দৃশ্য নহয়। এইবাৰ সেই বিৰল দৃশ্যৰ সাক্ষী হ’বলৈ মহাকাশচাৰীসকলে সময় গণনা আৰম্ভ কৰিছে। এই চন্দ্ৰই মোহিত কৰিব নিশাৰ আকাশ।

* কাইলৈ সেই শুভ মুহূৰ্ত

জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে জনোৱা মতে, অতি সোনকালে নিশাৰ আকাশত দেখা যাব বিৰল ‘ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুন’। আগন্তুক পূৰ্ণিমাত যেনেকৈ চন্দ্ৰ আকাশত আবিৰ্ভাৱ হ’ব, তাৰ উজ্জ্বলতাই আপোনাক চকু আঁতৰাই নিব নোৱাৰাকৈ মোহিব। মহাকাশ প্ৰেমীসকলে নিজৰ মনটো চন্দ্ৰৰ পোহৰেৰে ভৰাই তুলিব পাৰিব। সেই দিনটো আহি আছে। ১৩ জুলাই বুধবাৰ। সূৰ্য্য অস্ত যোৱাৰ লগে লগে জোন উদয়ৰ স্থানত চকু ৰাখিব। আপুনি ছুপাৰমুন দেখিব।

* এই চন্দ্ৰৰ চন্দ্ৰৰ পোহৰ অনন্য

গোটেই বছৰটোত পূৰ্ণিমাত যি চন্দ্ৰ দেখিব, তাৰ তুলনাত পৃথিৱীক এই বিৰল ‘ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুন’ৰ পোহৰে অধিক উজ্জ্বল কৰি তুলিব। অধিক উজ্জ্বল পূৰ্ণিমাত পৃথিৱীৰ আকাশ আৰু বায়ু অতি সুন্দৰ হৈ পৰিব। বিৰল ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুনৰ এই পোহৰত প্ৰকৃতি সুন্দৰ হৈ পৰিব। নিশাৰ আকাশৰ সৌন্দৰ্য বহুগুণে বৃদ্ধি পাব।

* ছুপাৰ মুনৰ পোহৰত পৃথিৱী জিলিকি উঠে

জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ গ্ৰীষ্মকাল ২১ জুনৰ পৰা আৰম্ভ হয়। সেই অনুসৰি গ্ৰীষ্মকালৰ প্ৰথম পূৰ্ণিমা ১৩ জুলাইত। প্ৰথম পূৰ্ণিমাত আকাশত চন্দ্ৰ অধিক উজ্জ্বলভাৱে দেখা দিয়ে। জোনৰ পোহৰে ডাৱৰহীন আকাশখন ভৰাই পেলায়। সেই পোহৰ সমগ্ৰ বিশ্বতে বিয়পি পৰে। চন্দ্ৰই যেতিয়া পৃথিৱীক প্ৰদক্ষিণ কৰে, তেতিয়া কেতিয়াবা ওচৰত, কেতিয়াবা বহু দূৰত থাকে। ছুপাৰ মুন যেতিয়া আটাইতকৈ ওচৰত থাকে তেতিয়া দেখা যায়। প্ৰতিবাৰ দেখা পোৱা পূৰ্ণিমাৰ তুলনাত এই ছুপাৰ মুন অলপ ডাঙৰ। এইবাৰ ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুনক বহু ডাঙৰ আকাৰত দেখা যাব। স্বাভাৱিকতে পোহৰ বেছি হ’ব।

* ছুপাৰমুন কেতিয়া চাব লাগে

নাছাৰ জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে কয় যে, ছুপাৰমুন বছৰত মাত্ৰ তিনিৰ পৰা চাৰিবাৰহে দেখা যায়। বাৰে বাৰে দেখা পোৱা নাযায়। ২০২২ চনত এইবাৰ দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে ছুপাৰমুন দেখা যায়। জুন মাহত দেখা গৈছিল বছৰৰ প্ৰথমটো ছুপাৰমুন। আগষ্ট মাহত দেখা যাব বছৰৰ তৃতীয় আৰু শেষৰটো। গ্ৰীষ্মকাল শেষ হোৱাৰ লগে লগে ছেপ্টেম্বৰৰ পিছত ছুপাৰমুন চোৱাৰ কোনো সম্ভাৱনা নাথাকিব। অৰ্থাৎ চন্দ্ৰ তেতিয়া পৃথিৱীৰ পৰা বহু দূৰলৈ যাব।

* ছুপাৰ মুনৰ নামকৰণ

এইবাৰ ছুপাৰ মুনৰ নাম ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুন। জুলাই মাহত সঘনাই বজ্ৰপাত হোৱা বাবে পুৰণি কৃষক পঞ্জিকাৰ মতে পূৰ্ণিমাক কেতিয়াবা থাণ্ডাৰ মুন বুলিও কোৱা হয়। একেদৰে পূৰ্ণিমাৰ উপনাম অনুসৰি বাক মুন, বেৰী মুন, হাউ ছামাৰ মুন আদিও নামকৰণ কৰা হয়। আমেৰিকাৰ থলুৱা জনগোষ্ঠীসমূহৰ জুলাই মাহৰ পূৰ্ণিমাৰ বাবে বিভিন্ন নাম আছিল। সেই অনুসৰি তাত পৰম্পৰাগতভাৱে জুলাই মাহৰ পূৰ্ণিমাৰ চন্দ্ৰক বাক মুন বুলি কোৱা হয়। কাৰণ এই সময়ত এটা বাকৰ শিং সম্পূৰ্ণ বৃদ্ধিৰ অৱস্থাত থাকে। পুৰণি কৃষকৰ মতে এই মাহটোত ইমান সঘনাই বজ্ৰপাত হয় যে, যাৰ বাবে এই পূৰ্ণিমাক থাণ্ডাৰ মুন বুলি কোৱা গৈছিল। ‘থাণ্ডাৰ মুন’ নামটো বৰ্তমান পূব আমেৰিকাৰ থলুৱা জনগোষ্ঠীৰ পৰা লোৱা হৈছে, য’ত গ্ৰীষ্মকাল হৈছে ধুমুহাৰ বতৰ। অৱশ্যে জুলাই মাহৰ পূৰ্ণিমাৰ আন নাম আছিল। অন্টাৰিঅ’ নেটিভ লিটাৰেচি ক’লিচনৰ মতে, অজিবৱেই ইয়াক Raspberry Moon বুলি কয়, আনহাতে ক্ৰীয়ে ইয়াক Feather Molting Moon বুলি কয়, কিয়নো কিছুমান চৰাইৰ গ্ৰীষ্মকালত নতুনকৈ পাখি গজিবলৈ আৰম্ভ কৰে। নিউজিলেণ্ডৰ মাওৰীসকলে মাৰামাটাকা নামৰ চন্দ্ৰ কেলেণ্ডাৰ ব্যৱহাৰ কৰে যিয়ে একেৰাহে অমাৱস্যাৰ মাজত মাহ গণিছিল। নিউজিলেণ্ডৰ বিশ্বকোষৰ মতে জুনৰ পৰা জুলাইলৈকে চন্দ্ৰ মাহটোক (যিটো এই বছৰ ২১ জুনৰ পৰা ২০ জুলাইলৈকে অমাৱস্যা বিস্তৃত হৈ আছে)ক হংগংগোই বা ‘মানুহ এতিয়া অত্যন্ত ঠাণ্ডা হৈ পৰিছে আৰু যাৰ আগত তেওঁ জুই জ্বলাই দিয়ে’ বুলি নিউজিলেণ্ডৰ বিশ্বকোষত প্ৰকাশ পাইছে। এই চন্দ্ৰ মাহটো মাওৰীসকলৰ বাবে বছৰৰ দ্বিতীয় মাহ আছিল। চীনা চন্দ্ৰ কেলেণ্ডাৰত জুলাই মাহৰ পূৰ্ণিমা ষষ্ঠ মাহ Héyuè বা পদুম মাহত সংঘটিত হোৱা বুলি চিহ্নিত কৰা হৈছে, যেতিয়া এপ’নিমাছ ফুলবোৰ ফুলি উঠে। মুছলমানসকলে ৯ জুলাইৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ঈদ-আল-আধা উদযাপন কৰে, যিটো উৎসৱ প্ৰায় চাৰিদিন ধৰি চলি থাকে, যিটো পূৰ্ণিমাৰ দিনৰ ওচৰত শেষ হয়। ঈদ-আল-আধাই বাইবেল আৰু কোৰআন দুয়োটাতে উল্লেখ কৰা ধৰণে ইব্ৰাহামে নিজৰ পুত্ৰক ঈশ্বৰৰ ওচৰত বলিদান দিবলৈ ইচ্ছাকৰ্তাক সন্মান জনায়।

* চাৰি গ্ৰহৰ সমাবেশত চন্দ্ৰ

১৩ জুলাই বুধবাৰে নিশা আকাশত অকলশৰীয়াকৈ নাথাকিব ছুপাৰ থাণ্ডাৰ মুন। মাজনিশা চন্দ্ৰৰ কাষতে শনি গ্ৰহক দেখা যাব। ইয়াক চন্দ্ৰৰ বাওঁফালে দেখা যাব। পূবৰ আকাশত বৃহস্পতি আৰু মংগল গ্ৰহক একেলগে দেখা পোৱা যাব। আকাশত শুক্ৰৰ উপস্থিতি আছেই। ফলত পৃথিৱীৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে এক আকাশত চাৰিটা গ্ৰহৰ সমাবেশত উপস্থিত থাকিব চন্দ্ৰ।