শতাব্দ ষ্টাফ ৰিপ’ৰ্টাৰ, ১৪ মে’ : নাগপুৰ আৰু মুম্বাইৰ মাজৰ বালাচাহেব থাকৰে সমৃদ্ধি মহামাৰ্গ (এক্সপ্ৰেছৱে) দেশৰ ভিতৰতে প্ৰথমটো ঘাইপথ হ’ব য’ত বন্যপ্ৰাণীৰ চলাচলৰ বাবে ৯ খন সেউজ দলং (অভাৰপাছ) আৰু ১৭ খন আণ্ডাৰপাছ প্ৰশমন ব্যৱস্থাৰ অংশ হিচাপে নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। লগতে ঘাইপথটোত নাহৰফুটুকীৰ পৰা ৰক্ষা পাবৰ বাবে বেৰাও নিৰ্মাণ কৰা হ’ব যাতে জন্তুবিধ ৭০১ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ এক্সপ্ৰেছৱেলৈ জঁপিয়াই নাযায়, য’ত ঘণ্টাত ১৫০ কিলোমিটাৰ বেগত বাহন চলাচল কৰিব। মহাৰাষ্ট্ৰৰ ১০খন জিলাৰ মাজেৰে যোৱা ১২০ মিটাৰ বহল পথটোৰে যাতায়াতৰ সময় পূৰ্বৰ ১৬ ঘণ্টাৰ পৰা ৮ ঘণ্টালৈ হ্ৰাস পাব। এই ৭০১ কিলোমিটাৰৰ ভিতৰত ১১৭ কিলোমিটাৰ বন্যপ্ৰাণীৰ বাসস্থান, বাঘৰ কৰিডৰ আৰু অভয়াৰণ্যৰ তিনিটা পৰিৱেশ-সংবেদনশীল অঞ্চল (eco-sensitive zone)ৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যায়। সেই এলেকা তিনিটা হৈছে ক্ৰমে— তনছা, (হৰিশচন্দ্ৰাগড় অভয়াৰণ্যৰ কৰিডৰ), কাটেপূৰ্ণা, আৰু বন্যপ্ৰাণীকেন্দ্ৰিক অঞ্চল (WFA) হিচাপে কোৱা কৰণজা সোহোল। সেয়েহে বন বিভাগে পথেৰে অহা-যোৱা কৰা যান-বাহনৰ আঘাতত যাতে বন্যজীৱৰ মৃত্যু ঘটিবলৈ নাপায়, তাৰ বাবে প্ৰশমন পদক্ষেপৰ ওপৰত জোৰ দিছিল। এই পথটোত বক্স কালভাৰ্ট, ক্ষুদ্ৰ দলং, কালভাৰ্ট, খাল, ভায়াডাক্ট, কাৰ্ট ট্ৰেক, বাহনৰ অভাৰপাছ (ভি অ’ পি), সৰু আৰু ডাঙৰ দলং, সুৰংগ আদিকে ধৰি ১৭৯৭ টা গঠন থাকিব। ডেৰাডুনস্থিত ভাৰতীয় বন্যপ্ৰাণী প্ৰতিষ্ঠান (WII)ৰ বিজ্ঞানী বিলাল হাবিব, যিজনে এই বন্যপ্ৰাণীৰ সুবিধাৰ্থে নিৰ্মাণ কৰা দলং আদিৰ পৰিকল্পনা কৰিছিল, তেওঁ কয় যে, ইয়াৰ উপৰি ডব্লিউ এফ এত ১৭টা আৰু ডব্লিউ এফ এৰ বাহিৰত ২৫টা বন্যপ্ৰাণী আণ্ডাৰপাছ থাকিব। ইফালে প্ৰকল্পটো কাৰ্যকৰী কৰা সংস্থা এম এছ আৰ ডি চিৰ পৰিচালন সঞ্চালক আৰ এল মোপালৱাৰে কয় যে, দেশত প্ৰথমবাৰৰ বাবে যিকোনো ঘাইপথত বন্যপ্ৰাণীৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে ইমানবোৰ পৰিকাঠামো আৰু সেউজ দলং থাকিব। বিশেষজ্ঞ সমিতিয়ে পৰামৰ্শ দিয়া বেছিভাগ সংশোধনীত নিৰ্মাণ সংস্থাটোৱে সন্মতি দিছে। এই সেউজীয়া সেতুসমূহ নিৰ্মাণৰ কাম চলি আছে। কিছুমান গাঁথনিও সম্পূৰ্ণ হৈছে। এই গাঁথনিসমূহৰ অধিকাংশই ৩২, ৪৫, আৰু ৬০ মিটাৰ বহল আৰু ১২০ মিটাৰ দীঘল। এইবোৰত বাগিচা থাকিব আৰু ইয়াৰ তলেৰে যান-বাহন পাৰ হ’ব। ওপৰৰ অংশৰে জীৱ-জন্তু নিৰাপদে পাৰ হ’ব পৰাকৈ প্ৰাকৃতিক বনপথৰ দৰে দেখা যাব। এইবোৰতো শব্দ বা হৰ্ন বজোৱা নিষিদ্ধ হ’ব। ৰাজ্যিক বন্যপ্ৰাণী ব’ৰ্ডৰ (SWBL) সদস্য কিশোৰ ৰিথে কয় যে, প্ৰকল্পটো ১৬টা পেকেজত বিভক্ত কৰা হৈছে আৰু এইটো নিশ্চিত কৰা হৈছে যে, কালভাৰ্টৰ দৰে গঠনৰ প্ৰতিটো বিট, এনেদৰে ডিজাইন কৰা হৈছিল যে বন্যপ্ৰাণী আৰু আনকি বনমেকুৰী, সৰীসৃপ, বনৰৌ আদি সৰু সৰু স্তন্যপায়ী প্ৰাণীকো উপকৃত কৰিব। ডিপিআৰত বন্যপ্ৰাণী প্ৰশমনৰ কিছুমান ব্যৱস্থা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল যিবোৰ এক অধ্যয়নৰ জৰিয়তে বন্যপ্ৰাণীৰ উপস্থিতিৰ তথ্য সংগ্ৰহ কৰাৰ পিছত ডব্লিউ আই আইৰ দ্বাৰা সংশোধন কৰা হৈছিল। বিশেষজ্ঞ সমিতিখনে ২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী আৰু মাৰ্চ মাহত WIIৰ পৰিৱৰ্তিত প্ৰস্তাৱিত প্ৰশমন কাঠামোসমূহ চাবলৈ আৰু বুজিবলৈ স্থান পৰিদৰ্শন কৰিছিল। সেই সময়ত বন্যপ্ৰাণীৰ কিছুমান আণ্ডাৰপাছ আৰু অভাৰপাছৰ পৰিৱৰ্তনৰ পৰামৰ্শ দিছিল আৰু লগতে পূৰ্বে আওকাণ কৰা কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ বিবেচনা কৰি বক্স কালভাৰ্ট, দলং আৰু ভায়াডাক্টৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল। অদূৰ ভৱিষ্যতে এনে বহু ৰৈখিক আন্তঃগাঁথনি প্ৰকল্পৰ পৰিকল্পনা কৰা হ’ব বুলি ভালদৰে জানিও এই প্ৰকল্পৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা বুজাবুজি বন্যপ্ৰাণী আৰু অৰ্থনীতি উভয়ৰে বাবে উপযুক্ত সমাধান বিচাৰি উলিওৱাৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয় হ’ব। ইমানবোৰ ‘সেউজ দলং’ এক নতুন উন্নয়নৰ আধাৰ হ’ব আৰু ই বন্যপ্ৰাণী ৰক্ষাৰ আন্দোলনত অপৰিসীম সহায় কৰিব। যি সময়ত বাঘ সকলোতে লাইমলাইটত থাকে, সেই সময়ত পহুৰ কথাও ভবা হৈছে। সেয়ে শুকান ভূমিৰ বাসস্থানত ৩২, ৪৫, আৰু ৬০ মিটাৰ বহল আৰু ১২০ মিটাৰ দীঘল তিনিটা অভাৰপাছ নিৰ্মাণ কৰা হ’ব। কাটেপূৰ্ণা অভয়াৰণ্যৰ ইক’-চেন্সিটিভ জ’ন (ESZ)ত ১৬ মিটাৰ বহল ১২০ মিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ এখন ইক’-সেতু নিৰ্মাণ কৰা হ’ব। এই ইক’-সেতুসমূহ বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্যৰ ইক’-চেন্সিটিভ জন’ত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে যাতে সমৃদ্ধি এক্সপ্ৰেছৱেই বন্য জীৱৰ ক্ষতি কৰিব নোৱাৰে। ইয়াৰ পূৰ্বে নগাপুৰ আৰু জবলপুৰৰ মাজৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ পেঞ্চ-কানহা কৰিডৰত দীঘলীয়া আণ্ডাৰপাছ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। উল্লেখ্য যে, বন্যপ্ৰাণীৰ আণ্ডাৰপাছ জীৱ-জন্তুৰ চলাচলৰ বাবেও সমানেই গুৰুত্বপূৰ্ণ। সমৃদ্ধি এক্সপ্ৰেছৱে নিৰ্মাণ কৰি থাকোঁতে পথৰ কামৰ বাবে কেইবাটাও পাহাৰ কাটিবলগীয়া হৈছিল। জীৱ-জন্তুৱেও এই পাহাৰবোৰ চলাচল কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰে। গতিকে, তেওঁলোকৰ সংযোগ যাতে ভাঙি নাযায়, তাৰ বাবে সেউজীয়া দলঙৰ লগতে আণ্ডাৰপাছৰ পৰামৰ্শ দিয়া হৈছিল। যিবোৰ নিৰ্মাণ কৰাৰ পিছত জীৱ-জন্তুবোৰে চলন্ত যান-জঁটৰ ওপৰেৰে সিটো পাৰলৈ পাৰ হ’ব পাৰিব।
