শতাব্দ ষ্টাফ ৰিপ’ৰ্টাৰ, ১ জুলাই : বিদ্ৰোহৰ আৰম্ভণিতে শিৱসেনাৰ মুৰব্বী তথা তেতিয়াৰ মুখ্যমন্ত্ৰী উদ্ধৱ ঠাকৰেই একনাথ সিন্ধেৰ শিবিৰৰ বিধায়কসকলক প্ৰশ্ন কৰিছিল— “দল ভাঙিলেও একনাথ মুখ্যমন্ত্ৰী হ’ব পাৰিবনে?” বিজেপিয়ে হাৰ মানিবনে? এচাম ৰাজনৈতিক পৰ্যবেক্ষকে সাম্প্ৰতিক সময়ত পদ্ম শিবিৰৰ ‘সৰ্বাধিক পৰিপক্ব পদক্ষেপ’ বুলি ভাবে। একে সময়তে দলীয় নেতা দেৱেন্দ্ৰ ফাডনাভিছৰ ‘আত্মত্যাগ’ৰ বিষয়টোও আলোচনালৈ আহিছে। কিন্তু বহুতৰে মতে, ঠাকৰে পৰিয়ালৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিশোধ লোৱাৰ আন কোনো উপায় নাছিল ফাদনাৱীসকলৰ বাবে। কাৰণ, সিন্ধেক যদি মুখ্যমন্ত্ৰী কৰা নহয়, তেন্তে মহাৰাষ্ট্ৰত ‘অপাৰেচন লটাছ’ বিফল হোৱাৰ প্ৰবল আশংকা আছে। সেই ক্ষেত্ৰত মহাৰাষ্ট্ৰৰ বিজেপিৰ নেতাসকলে অনুমান কৰিছিল যে, ভৱিষ্যতে বিদ্ৰোহী বিধায়ক কেইজনমানৰ পুনৰ উত্থান ঘটিব পাৰে। প্রয়াত বালাচাহেবৰ পুত্রক ‘শিক্ষা’ দিয়াৰ বাবে মুখ্যমন্ত্রীৰ আসন সিন্ধেক দিয়াৰ সিদ্ধান্ত লৈছে। আনকি শিৱসেনাত থকাৰ সময়তো যোৱা এটা দশক ধৰি সিন্ধে ‘বিজেপি ক্ল’জ’ হিচাপে পৰিচিত আছিল। ২০১৪ চনত বিজেপি-শিৱসেনাৰ মিত্ৰজোঁট চৰকাৰত মন্ত্ৰী হোৱাৰ পিছত মুখ্যমন্ত্ৰী ফাডনাভিছৰ আৰু অধিক ঘনিষ্ঠ হৈ পৰিছিল। গতিকে চৰকাৰ চলোৱাৰ দায়িত্ব সিন্ধেক দিলেও ইয়াৰ আঁৰত বিজেপিৰ এটা ডাঙৰ ভূমিকা থাকিব বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে। দৰাচলতে ফাডনাভিছকে ধৰি মহাৰাষ্ট্ৰৰ বিজেপি নেতাসকলে দীৰ্ঘদিন ধৰি এনডিএ মিত্ৰতাক ‘শিক্ষিত’ কৰিবলৈ আগ্ৰহী হৈ আহিছে। ২০১৯ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনৰ পিছত এনচিপিৰ মুৰব্বী শাৰদ পাৱাৰৰ বিদ্ৰোহী ভতিজা অজিত পাৱাৰৰ সমৰ্থনত বিজেপিৰ ফাডনাভিছে মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে শপত গ্ৰহণ কৰে। উপ-মুখ্যমন্ত্ৰী হ’ল অজিত। কিন্তু এনচিপিৰ সংসদীয় দলটো ভাঙিবলৈ ব্যৰ্থ হোৱাৰ বাবে তেওঁ ৬০ ঘণ্টাৰ ভিতৰতে পদত্যাগ কৰিবলগীয়া হৈছিল। অজিতে পুনৰ বৰদেউতাকৰ শিবিৰত আশ্ৰয় লৈছিল। এইবাৰো বিজেপিয়ে মুখ্যমন্ত্রীৰ আসনত জোৰ দিলে পৰিস্থিতি সলনি হ’ব পাৰে বাবে সিন্ধেক মনত ৰাখি চৰকাৰ গঠন কৰিছে। বহুতে ভাবে যে ডেৰ-দুবছৰৰ পাছত যদি বিধানসভাৰ ভোট অনুষ্ঠিত হয় তেন্তে বিজেপিয়ে পৰিস্থিতি বুজিব পাৰিব আৰু নিজাববীয়াকৈ যুঁজ দিব পাৰিব। নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ দিনত বিজেপিয়ে কেইবাখনো ৰাজ্যৰ বিধায়কক অপসাৰণ কৰি ক্ষমতা দখলৰ পথ গ্ৰহণ কৰিছে। কিন্তু মধ্যপ্ৰদেশৰ জ্যোতিৰাদিত্য সিন্ধিয়া, কৰ্ণাটকৰ ৰমেশ জাৰকিহোলী বা উত্তৰাখণ্ডৰ হৰক সিং ৰাৱত মুখ্যমন্ত্ৰী পদ অবিহনে যোৱা নাছিল। সংঘ পৰিয়ালৰ ঘনিষ্ঠ পুৰণি নেতাসকলৰ ওপৰত ভৰসা কৰা হৈছে। সেই দৃষ্টিকোণৰ পৰা চালে সিন্ধে নিশ্চিতভাৱে ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম। হিন্দুত্ববাদী ৰাজনীতিৰ সৈতে তেওঁৰ দীৰ্ঘদিনীয়া সম্পৰ্কই এনে এটা সিদ্ধান্তত সহায়ক হোৱা যেন লাগে। কিন্তু তাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰশ্নটো হ’ল চাগে প্ৰয়াত বালাচাহেবৰ ৰাজনৈতিক উত্তৰাধিকাৰী। নৰেন্দ্ৰ মোদী আৰু অমিত শ্বাহে ভাবে যে উদ্ধৱৰ হাতৰ পৰা ‘মাৰাঠা মানুহ’ৰ স্বাভিমান কাঢ়ি নিবলৈ সিন্ধেই আটাইতকৈ উপযুক্ত। সেয়ে বিধায়কৰ সংখ্যা হিচাপে মুখ্যমন্ত্রীগৰাকী বহু আগৰ পৰাও তেওঁৰ অবিহনে হ’বলৈ গৈ আছে। এনে ‘পৰিত্যাগ’ৰ একমাত্ৰ উদাহৰণ বিহাৰ। নীতিশ কুমাৰৰ ক্ষেত্ৰত।
আশীৰ দশকত সিন্ধেই কলেজ এৰি বালাচাহেবৰ আহ্বানৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত যোগদান কৰে। যদিও তেওঁ মূলতঃ মহাৰাষ্ট্ৰৰ সতাৰাৰ আছিল, তথাপি শিৱসেনাৰ দুৰ্গ থানেক ৰাজনীতিৰ ক্ষেত্ৰ হিচাপে বাছি লৈছিল। অতি সোনকালেই তেওঁ তাত থকা প্ৰভাৱশালী শিৱসেনা নেতা আনন্দ শিৱৰ ‘সোঁহাত’ হৈ পৰিছিল। ১৯৯৬ চনত ভোটদানৰ ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰিছিল সিন্ধে। পৌৰ নির্বাচনত থানেত জয়লাভ কৰে। ২০০৪ চনত থানেৰ কোপৰি-পাচাৰপাখাদী সমষ্টিৰ পৰা তেওঁ প্ৰথম মহাৰাষ্ট্ৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনত জয়লাভ কৰিছিল। ইয়াৰ পূৰ্বে ২০০১ চনত ৰাজনৈতিক গুৰু আনন্দৰ অকাল মৃত্যুৰ পিছত থানে আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা জিলাসমূহত শিৱসেনা সংগঠনৰ নিয়ন্ত্ৰণ হেৰুৱাই পেলাইছিল সিন্ধেই। ২০০৯ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনত গুহাগড় সমষ্টিত এক ঘনিষ্ঠ বিৰোধী নেতা ৰামদাস কদমে অভাৱনীয়ভাৱে পৰাস্ত হৈছিল। বিধানসভাত শিৱসেনাৰ দলৰ নেতাৰ দায়িত্ব পালে সিন্ধেই। ইয়াৰ পিছত ২০১৪ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনত জয়ী হৈ চৰকাৰৰ মন্ত্ৰী হ’ল ফাডনাভিছ। সেই বছৰতে তেওঁৰ পুত্ৰই কল্যাণ কেন্দ্ৰত লোকসভা নিৰ্বাচনত জয়লাভ কৰি সাংসদ হৈছিল। ২০১৯ চনত বিধানসভা নিৰ্বাচনৰ পিছত উদ্ধৱে বিজেপি ত্যাগ কৰি এনচিপি আৰু কংগ্ৰেছক মিত্ৰ হিচাপে বাছি লৈছিল আৰু মহাবিকাশ আঘৰী চৰকাৰৰ নগৰ উন্নয়ন আৰু কাম-কাজৰ মন্ত্ৰী হ’ল সিন্ধে। মুখ্যমন্ত্ৰী উদ্ধৱ বিধানসভাৰ সদস্য হোৱাৰ বাবে সিন্ধে বিধানসভাত দলৰ নেতা হৈ পৰে। যদিও সেই সময়ত প্ৰাৰম্ভিক জল্পনা-কল্পনা চলিছিল, তথাপি পিতৃৰ আদৰ্শ অনুসৰণ কৰি উদ্ধৱে চৰকাৰ চলোৱাৰ দায়িত্ব ল’ব নোৱাৰিব। মহাৰাষ্ট্ৰৰ চকী থানেৰ নেতাৰ ওচৰলৈ যাব। কিন্তু নহ’ল। শেষত সেই চকীখন ল’লে সিন্ধেই। কাঢ়ি ল’লে !
