শতাব্দ ষ্টাফ ৰিপ’ৰ্টাৰ, ১৩ অক্টোবৰঃ মহাকাশৰ বিভিন্ন দিশত নতুন দিগন্ত মুকলি হৈছে। কেতিয়াবা চন্দ্ৰ, কেতিয়াবা মংগল, কেতিয়াবা বৃহস্পতি। কেতিয়াবা গ্ৰহাণুৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ গৱেষণা চলি আছে। সকলো কথাৰ উপলব্ধ জ্ঞানৰ লগে লগে মহাকাশ সম্পৰ্কীয় জ্ঞানৰ ভিত্তি অধিক চহকী হৈ আহিছে। উদাহৰণস্বৰূপে, শেহতীয়াকৈ বৃহস্পতিৰ চন্দ্ৰত পানী আৰু বালিৰ টিলা পোৱা গৈছে। বৃহস্পতি গ্ৰহৰ মুঠ ৮০টা উপগ্ৰহ আছে। ইয়াৰে ৫৭টাৰ নাম উল্লেখ কৰাটো সম্ভৱ হৈ উঠিছে। বাকী কেইটাৰ নাম ক’ব পৰা হোৱা নাই। ইয়াৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য উপগ্ৰহসমূহ হ’ল আইঅ’, ইউৰোপা, গেনিমিডি, কেলিষ্ট’ আদি। ইয়াৰ ভিতৰত আছে আইঅ’ত বালিৰ টিলা আৰু ইউৰোপাত পানী থকাৰ বাতৰি পোৱা গৈছে। আচৰিত হৈছে বিজ্ঞানীসকল।
* বৰফৰ তলত পানী লৰচৰ কৰে
বৃহস্পতিৰ চন্দ্ৰ ইউৰোপাক লৈ বিজ্ঞানীসকলৰ কৌতুহল বাঢ়িছে। ইউৰোপাত অধিক পানী বিচাৰি পাইছে নাছাৰ মহাকাশযান বিজ্ঞানীসকলে। বিজ্ঞানীসকলে ইতিমধ্যে ধৰি লৈছে যে এই উপগ্ৰহটোত পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠতকৈ অধিক পানী আছে। শেহতীয়াকৈ ইউৰোপাৰ যথেষ্ট ওচৰ চাপিছিল নাছাৰ জুনো মহাকাশযান। তাৰ পৰা এখন স্পষ্ট ফটো পঠাইছিল। যাৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলৰ কৌতুহল বৃদ্ধি পাইছে। ফটোসমূহৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ইউৰোপাৰ পৃষ্ঠত বৰফৰ তৰপৰ তলত কুঁৱলীময় পানী আছে। বৰফৰ তৰপটো বেছি ডাঠ নহয়। এই জলাশয়টো উপগ্ৰহৰ পৃষ্ঠৰ পৰা বৰফৰ তলত মাত্ৰ ৪-৮ কিলোমিটাৰ! শেহতীয়াকৈ নাছাৰ মহাকাশযানখন বৃহস্পতিৰ এই চন্দ্ৰটোৰ ওচৰ চাপিছিল। ইউৰোপাৰ পৃষ্ঠৰ পৰা ইয়াৰ দূৰত্ব আছিল মাত্ৰ চাৰিশ কিলোমিটাৰ; যেতিয়া ফটোখন তোলা হৈছিল। দাবী কৰা হৈছে যে ইউৰোপাৰ ইয়াতকৈ স্পষ্ট ছবি আগতে কেতিয়াও দেখা পোৱা নাছিল। ইউৰোপাৰ ওপৰত বিজ্ঞানীসকলে দীৰ্ঘদিন ধৰি বিভিন্ন গৱেষণা চলাই আহিছে। এই উপগ্ৰহটোলৈ ইমান পানী কেনেকৈ আহিল, জলাশয়ৰ বৈশিষ্ট্য কি সেয়া বুজিবলৈ চেষ্টা কৰিছে। ‘জাৰ্নেল অৱ প্লেনেটেৰী চাইন্স’ত প্ৰকাশিত এখন গৱেষণা পত্ৰত দাবী কৰা হৈছে যে ইউৰোপাৰ বৰফৰ পৃষ্ঠৰ তলত যদি সঁচাকৈয়ে এটা জলাশয়ৰ অস্তিত্ব পোৱা যায়, তেন্তে সেয়া হ’ব বাহিৰৰ সৌৰজগতৰ আটাইতকৈ সহজে উপলব্ধ পানীৰ উৎস। বিজ্ঞানীসকলে অনুমান কৰিছে যে বৃহস্পতিৰ এই চন্দ্ৰত বৰফৰ তলত অগভীৰ, বহল হ্ৰদ আছে।
* বালিৰ পাহাৰ
বৃহস্পতিৰ আইঅ’ উপগ্ৰহত বালিৰ পাহাৰ বিচাৰি পালে! বৃহস্পতিৰ এই উপগ্ৰহটোৰ এটা বৰফৰ আৱৰণো আছে। আছে পাহাৰ, বতাহ। আৰু সেই বতাহৰ তলত বালিৰ পাহাৰ সৃষ্টি হয়। আইঅ’ত প্ৰকৃতিৰ আগ্নেয়গিৰিৰ লাভাৰ বাহিৰেও বালিচহীয়া শিল আছে। চালফাৰ ডাই অক্সাইডৰ বৰফ!