শতাব্দ ষ্টাফ ৰিপ’ৰ্টাৰ, ৩ আগষ্ট : পৃথিৱীৰ অক্ষত এবাৰ ঘূৰিবলৈ ২৪ ঘণ্টা সময় লাগে বুলি কোৱা হয়। কিন্তু নতুন অভিলেখৰ পিছৰে পৰা বিপৰ্যয়ৰ সৃষ্টি হৈছে। দেখা গ’ল, ইয়াতকৈয়ো আৰু কম সময় লৈছে ঘূৰিবলৈ। ১.৫০ মিলিছেকেণ্ড কম নহয়। পৃথিৱীখন সাধাৰণতকৈ বেছি দ্ৰুতগতিত ঘূৰিছে। শেহতীয়াকৈ (২৬ জুলাই, ২০২২) পৃথিৱীৰ সম্পূৰ্ণ ঘূৰ্ণন অভিলেখ সময়ত সম্পূৰ্ণ কৰা হৈছে। ২৪ ঘণ্টাৰ তুলনাত ১.৫০ মিলিছেকেণ্ড কম সময়। এই বিষয়টোৱে সমগ্ৰ বিশ্বৰ বিজ্ঞানীসকলৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিছে।
* পৃথিৱীৰ ‘লিপ ছেকেণ্ড’
কেইবছৰমান আগলৈকে বিজ্ঞানীসকলে ভাবিছিল যে সময়ৰ লগে লগে পৃথিৱীৰ ঘূৰ্ণন লেহেমীয়া হৈ আহিছে। লগতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৃথিৱী ঘূৰ্ণন আৰু ৰেফাৰেন্স চিষ্টেম সেৱা (IERS)ৰ বাবেও পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰে। লেহেমীয়া ঘূৰণৰ সময়ৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰিবলৈ এটা ‘লিপ চেকেণ্ড’ যোগ হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে। ২০১৬ চনৰ ৩১ ডিচেম্বৰলৈকে এই কাম কৰা হৈছিল। কিন্তু, যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা সেই ধাৰণাটো ছিন্নভিন্ন হৈ পৰিছে। পাৰমাণৱিক ঘড়ীৰ ৰেকৰ্ডিঙত দেখা গৈছে যে পৃথিৱীৰ ঘূৰ্ণন দ্ৰুত হৈ আহিছে। বিজ্ঞানীসকলে ১৯৬০ চনৰ পৰা ২০২০ চনলৈ মুঠ ২৮টা আটাইতকৈ চুটি দিন ৰেকৰ্ড কৰিছে। এই বছৰ ২০২২ চনৰ ২৯ জুনত পৃথিৱীয়ে এতিয়ালৈকে সৰ্বাধিক দ্ৰুত ঘূৰ্ণন সম্পূৰ্ণ কৰিলে। ২৬ জুলাইত পৃথিৱীয়ে ২৪ ঘণ্টাৰ কম সময়ৰ ভিতৰত ১.৫০ মিলিছেকেণ্ডত সম্পূৰ্ণ ঘূৰ্ণন সম্পূৰ্ণ কৰে। ইয়াৰ পূৰ্বে আটাইতকৈ কম ৰোটেচনৰ অভিলেখ আছিল ১৯ জুলাই ২০২০। সেই সময়ত পৃথিৱীৰ সম্পূৰ্ণ ঘূৰ্ণনত ২৪ ঘণ্টাতকৈ কম সময় লাগিছিল ১.৪৬০২ মিলিছেকেণ্ড।
* পূৰ্বতকৈ দ্ৰুতগতিত ঘূৰিছে কিয়?
ইয়াৰ কাৰণ এতিয়াও এক ৰহস্য হৈয়েই আছে। কিন্তু কিছুমান তত্ত্বই কিছুমান সম্ভাৱ্য কাৰণৰ কথা কৈছে—
১) হিমবাহ গলি যোৱাৰ ফলত দুয়োটা মেৰুতে ওজন কমি যায়।
২) গ্ৰহটোৰ গলিত অন্তৰ্ভাগৰ গতি।
৩) ভূমিকম্পৰ কাৰ্যকলাপ।
৪) Chandler wobble, পৃথিৱীৰ ঘূৰ্ণনৰ অক্ষৰ সৰু বিচ্যুতি।
পৃথিৱীৰ দ্ৰুত ঘূৰ্ণনৰ বাবে পাৰমাণৱিক ঘড়ীত প্ৰান্তিককৰণ বজাই ৰাখিবলৈ ঋণাত্মক লিপ চেকেণ্ড গণনা কৰাৰ প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে। এই Negative Leap Second-এ আই টি চিষ্টেমতো প্ৰভাৱ পেলাব। কাৰণ এটা ঘড়ী সাধাৰণতে 00:00:00 লৈ ৰিছেট কৰাৰ আগতে ২৩:৫৯:৫৯ৰ পৰা ২৩:৫৯:৬০লৈ আগবাঢ়ি যাব। লিপ ছেকেণ্ডৰ ক্ষেত্ৰত সেই একেটা ঘড়ী ২৩:৫৯:৫৮ৰ পৰা ০০:০০:০০লৈ সলনি হ’ব। টাইমাৰ বা শ্বেড্যুলাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল চফ্টৱেৰত ইয়াৰ ডাঙৰ প্ৰভাৱ পৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে।